Pałac Branickich to jeden z najciekawszych zabytków Białegostoku i jedna z najlepiej zachowanych rezydencji magnackich epoki saskiej na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej. Ze względu na bogaty wystrój nawiązujący do francuskich wzorów i otaczający go ogród określany bywa mianem polskiego Wersalu. XVII-wieczna rezydencja składała się z pałacu wraz z przyległymi do niego ogrodami, zwierzyńcami oraz zespołem zabudowań: pomarańczarnią, arsenałem, stajnią, wozownią, pawilonami ogrodowymi, studniami i domem ogrodnika. Jan Klemens Branicki rozbudowywał i modernizował posiadłość od lat 20. XVIII w. Zespół wzorowano na francuskich rozwiązaniach przestrzennych i dekoracyjnych. Ogrody z ponad 200 rzeźbami i zwierzyńcem rozciągały się na obszarze 14 ha. W XIX stuleciu i na początku XX zespół był własnością carów rosyjskich. Umieszczono w nim Instytut Panien Szlacheckich. Pałac tracił na znaczeniu, zatarła się barokowa kompozycja ogrodu. Choć zabytek został ograbiony i zniszczony podczas II wojny światowej, wewnątrz ostały się oryginalne rzeźby pałacowe, piękny jest także hol, klatka schodowa i aula.

Po wojnie pałac przekazano Akademii Medycznej. Uczelni brakowało jednak pieniędzy, by dokonać gruntownej restauracji. Szansą na dokończenie najpilniejszych prac okazały się fundusze strukturalne. W grudniu 2005 r. na projekt "Restauracja Pałacu Branickich" przekazano ponad 5,5 mln zł dofinansowania z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

Przez cały 2006 r. i większość roku 2007 w pałacu trwały intensywne prace remontowe. Z unijnych pieniędzy odnowiono m.in. elewację od strony ogrodu, pomieszczenia reprezentacyjne, główną klatkę schodową wraz z holem, salę kolumnową, pomieszczenia rektoratu, boczne klatki schodowe. Wymieniono okna oraz drzwi, dach skrzydeł bocznych, położono nową nawierzchnię od strony ogrodu, a także wykonano iluminację pałacu.

Często podczas restauracji zabytkowych obiektów dochodzi do zaskakujących odkryć archeologicznych. W Pałacu Branickich, na tyłach fasady odkryto XVII-wieczną niszę, która pochodziła jeszcze sprzed remontu pałacu przez Jana Klemensa Branickiego.

Pałac Branickich nie jest typowym obiektem muzealnym - siedzibę mają tutaj władze Akademii Medycznej. Turyści indywidualni mogą obejrzeć ogród, hol i klatki schodowe, a aulę i pozostałe wyremontowane pomieszczenia za zgodą gospodarzy pałacu.

Restaurację Pałacu Branickich w Białymstoku współfinansowano ze środków Unii Europejskiej oraz środków krajowych w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego, Działanie 1.4 Rozwój turystyki i kultury.

Dojazd:
Pałac Branickich znajduje się przy ul. Kilińskiego 1, w pięknym parku w centrum Białegostoku.

Najciekawsze w okolicy:
Synagoga w Tykocinie
Letnia rezydencja Branickich w Choroszczy
Klasztor Zwiastowania NMP w Supraślu
Meczet i mizar w Bohonikach